Geen ideaal kan zonder contrapunt valt onder het thema De Stad als Utopisch Ideaal. Andersland 01 staat in teken van dit thema. 

Thomas’ Mores Utopia is geen stad maar een land. Nadenken over de stad als utopisch ideaal verlangt dus ook – en in feite allereerst – nadenken over het land als utopisch ideaal, of zelfs het continent; zoals Europa. In wezen is het principe hetzelfde: het gaat om ontwikkelen en implementeren van beleid. Erik de Bom (intellectueel historicus en politiek theoreticus) neemt die “opdracht” serieus en richt zich daarom als utopisch denker op de Europese Unie “als een in tijd en ruimte gesitueerde politieke constellatie met eigen actoren en wetmatigheden”. Dat geeft hem een aangrijpingspunt om te wijzen op Thomas Mores belangrijkste waarschuwing. De Bom: “Als we het ideaal van een sociaal Europa al kunnen bereiken, dan zal dat alleen via de (tergend trage) weg van de complexe Europese democratie kunnen. [..] “In elk ander geval blijft de ideaaltheorie wat ze is: een utopie.” De praktische beslommeringen ontslaan ons er daarom bepaald niet van idealen uit te denken. “Utopia heeft zeker niet afgedaan als gids(ei)land.”

Rode draad door de Idealenfabriek-avonden met Erik de Bom is via routes als deze nadenken over de eenvoud van Utopia. “Met die eenvoud is niets mis,” meent hij. “Het is een middel om de complexiteit van de realiteit te reduceren en te controleren. Maar in de niet ideale wereld kunnen we uiteraard niet om die complexiteit heen. Een contrapunt in de vorm van een niet-ideaal-theorie is dan nodig om de stap te zetten van de idealiseringen naar de ‘echte’ wereld – een voorbeeld zijn bijvoorbeeld alle wetten, conventies en afspraken in verband met onze sociale zekerheid.” Beseffen we dat niet, dan neemt de afstand tussen ideaal en realiteit toe. “Des te zwaarder de opdracht om idealen naar de realiteit te vertalen.”

Geen ideaal kan zonder contrapunt - pitch Eric de Bom, 27 februari 2020, locatie:  Wageningen.

Onderstaand videofragment toon een weergave van de discussie die plaatsvond op de locatie in Wageningen op 27 februari 2020.